woensdag 13-08-08

mo.be - Nieuwe golf ontginningen van olie en gas bedreigt Amazonewoud
Uit Amerikaans onderzoek is gebleken dat meer dan 35 multinationals verwikkeld zijn in een race om de olie- en gasreserves van het westelijk regenwoud. De laatste jaren is er een enorme stijging van ontginningen door energiebedrijven. Milieubeschermers trekken aan de alarmbel. Dat meldt de Britse krant The Guardian. Grote stroken van de westelijke Amazone worden vrijgegeven voor de ontginning van olie en gas. Een overzicht van het land dat gemerkt staat als toegankelijk voor ontginning onthulde een grote stijging in de laatste jaren, tot ongeveer 180 zones. Samen omvatten die een gebied van 688.000 vierkante kilometer, wat gelijk staat aan de oppervlakte van de Amerikaanse staat Texas. Milieubeschermers waarschuwen dat wouden met de grootste biodiversiteit van de planeet in groot gevaar zijn. Wegennetwerk Onderzoekers hebben kaarten gemaakt van de olie- en gasontginning in West-Brazilië, Peru, Ecuador, Bolivia en Colombia, de landen waar het westelijk regenwoud ligt. Ze hebben zich daarvoor gebaseerd op informatie van de regeringen over land dat in de voorbije vier jaar verhuurd is aan energiebedrijven. Bij het in kaart brengen van de regio’s werd duidelijk dat de meerderheid van de geplande gas- en olieprojecten in gebieden liggen waar het meeste soorten zoogdieren, vogels en amfibieën leven in het Amazonegebied. De kaarten tonen ook dat twee derde van het regenwoud in Peru en Ecuador verhuurd is. Op 8 van de 64 na zijn alle olie- en gasregio’s, die 72 procent van de Amazone in Peru bedekken, goedgekeurd in 2003. In de nabije toekomst wordt bovendien een grote toename van activiteiten verwacht in Bolivia en West-Brazilië. Van sommige van die regio’s is het zeker dat er reserves zijn, in andere zullen bedrijven eerst woud moeten kappen om testen uit te voeren, waaronder onderzoek met explosieven. Over het algemeen hebben bedrijven zeven jaar de tijd om een regio te verkennen voor ze beslissen of ze tot volle productie overgaan. ‘De echte bezorgdheid komt wanneer ontginning succesvol is en een zone in de fase van ontwikkeling gaat. Dat is wanneer wegen, boren en pijplijnen komen’, zegt onderzoeker Matt Finer van Save America’s Forests. Inheemse volkeren Een uitgebreid wegennetwerk zorgt er volgens milieubeschermers voor dat wouden die voordien ontoegankelijk waren het risico lopen op illegaal jagen en houtkap. De onderzoekers vragen dat de bedrijven een collectieve verantwoordelijkheid opgelegd zouden krijgen. Nu kijkt een bedrijf vaak individueel naar de impact die het heeft op het milieu. Daarnaast vragen de onderzoekers ook een moratorium op de aanleg van wegen. Als alternatief voor transport van materiaal wijzen ze op helikopters. Uit het onderzoek blijkt ook dat veel van de projecten gepland zijn op land waar nu inheemse volkeren wonen. Die kunnen niet beslissen of een project er komt of niet. Momenteel liggen ten minste 58 van de 64 ontginningsregio’s in Peru op land waar geïsoleerde gemeenschappen leven.
nrc.nl - Bedrijven in Irak kosten Amerika 85 miljard dollar
De contracten die het Amerikaanse leger met bedrijven heeft afgesloten tijdens de oorlog in Irak hebben de Amerikaanse belastingbetaler zeker 85 miljard dollar (57 miljard euro) gekost sinds 2003. Rapport over contracten in Irak Dat is ongeveer 20 procent van het totale bedrag dat aan de oorlog is uitgegeven, zo blijkt uit een rapport van het begrotingskantoor van het Amerikaanse congres dat gisteren openbaar is gemaakt. De Verenigde Staten hebben in Irak meer dan in andere oorlogen gebruik gemaakt van particuliere bedrijven voor diensten die variëren van voedselvoorziening tot het bewaken van diplomaten. Volgens het rapport is 6 tot 10 miljard dollar betaald voor beveiligingswerk, dat even duur was geweest als Amerikaanse militairen het hadden uitgevoerd.
DAG - 'VS weigert Israël wapens voor aanval Iran'
De Verenigde Staten hebben een Israëlisch verzoek afgewezen om het land wapens te leveren die het goed zou kunnen gebruiken bij een eventuele aanval op de atoominstallaties van Iran. Dat heeft de Israëlische krant Haaretz woensdag bericht. Volgens de krant waarschuwde de VS Israël zo'n aanval niet te ondernemen, omdat die de Amerikaanse belangen zou ondermijnen. Mocht Israël daar toch toe besluiten dan wil de VS daarover van tevoren worden ingelicht, aldus het bericht, waarvoor geen bronnen werden genoemd. Israël gaat er van uit dat Teheran tegen 2010 in staat zal zijn een kernbom te maken en wil dat de internationale gemeenschap er alles aan doet om dat te voorkomen. Lukt het niet met diplomatieke middelen, dan zal Israël niet schromen de Iraanse installaties te bombarderen, heeft het gezegd. Ook de VS sluit een aanval op Iran in het uiterste geval niet uit.
PAROOL - Misbruik door VN'ers in Congo
Indiase militairen van de VN-vredesmacht in de Democratische Republiek Congo hebben zich schuldig gemaakt aan seksueel misbruik van kinderen, aldus een eigen onderzoek van de Verenigde Naties. Ten minste honderd Indiase militairen waren betrokken bij dergelijke praktijken met jonge jongens en meisjes, aldus een onderzoeker. Het misbruik speelde zich af gedurende een periode van enkele jaren. De militairen in kwestie zijn inmiddels teruggekeerd naar India. De Indiase regering heeft Ban Ki-moon, de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, verzekerd stappen te overwegen. Eerst wil New Delhi het hele rapport bestuderen. Ban Ki-moon toonde zich in een verklaring 'diep bedroefd' over de bevindingen in het rapport. De beweerde wandaden deden zich voor in de provincie Kivu, waar de vredesmacht Monuc de taak heeft een bestand tussen Congolese regeringstroepen en lokale milities te controleren. In de regio verzetten politieke en militaire leiders zich tegen het gezag van de centrale regering. Deze 'verborgen oorlog' is al jaren aan de gang en heeft duizenden slachtoffers geëist. Veel burgers zijn gevlucht voor het geweld. Van een echt bestand is geen sprake. Het is niet de eerste keer dat VN-militairen worden beticht van seksueel misbruik in landen waar ze worden geacht burgers te beschermen. De Britse organisatie Save the Children klaagde onlangs VN'ers aan in Ivoorkust, Haïti en het zuiden van Soedan. Ook hulpverleners bezondigen zich aan misbruik van kinderen, aldus Save the Children. De organisatie ontsloeg onlangs drie van de eigen medewerkers wegens seks met meisjes jonger dan zeventien jaar. Save the Children had grote moeite het misbruik vast te stellen, omdat slachtoffers meestal bang zijn te praten. De meeste gevallen van misbruik door VN-personeel zijn vastgesteld in Afrika. In 2003 werden daar Nepalese soldaten aangeklaagd, van wie er zes later in eigen land in de gevangenis belandden. In Boeroendi, Soedan en Liberia werden een jaar later VN-soldaten uitgewezen na klachten van burgers.
nrc.nl - Kerk VS betaalt 8 miljoen aan slachtoffers misbruik
Het aartsbisdom van de Amerikaanse stad Chicago gaat 12,7 miljoen dollar (ruim 8 miljoen euro) genoegdoening betalen aan slachtoffers van seksueel misbruik door tien voormalige priesters. Het gaat om meer dan honderd zaken van seksueel misbruik, de meeste slachtoffers waren kinderen. Sommige zaken dateren uit de jaren zestig, het meest recente geval van misbruik vond plaats in 2006. De Amerikaanse katholieke kerk heeft bijna 2 miljard dollar betaald aan slachtoffers van seksueel misbruik sinds het schandaal in Boston, waarbij zo’n 5.000 priesters betrokken waren.
nrc.nl - Al-Qaeda roept op tot jihad in Mauretanië
De Noord-Afrikaanse tak van terreurnetwerk Al-Qaeda heeft opgeroepen tot een ‘heilige oorlog’ in Mauretanië, het West-Afrikaanse land waar militairen vorige week via een staatsgreep de macht overnamen van de gekozen president. „Hijs het vaandel van jihad en laat ons bloeden [...] tot we een kalifaat herstellen”, aldus een gisteren op het internet verschenen verklaring van Abu Musab Abdel Wadoud, de leider van Al-Qaeda in de Islamitische Maghreb. Volgens terreurleider Wadoud handelden de coupplegers vorige week op bevel van „ongelovige staten; Amerika, Frankrijk en Israël”. Mauretanië, een voormalige Franse kolonie waar 99 procent van de inwoners moslim is, erkent als een van de weinige Arabische en gearabiseerde landen Israël. President Sidi Mohamed Ould Cheikh Abdallahi werd vorige week afgezet door de legertop die ontevreden was over zijn beleid. De nieuwe sterke man, chef van de presidentiële garde Mohamed Ould Abdelaziz, verklaarde dat de staatsgreep mede bedoeld was om het land te „redden” van moslimextremisten met wie president Abdallahi zou samenspannen. Abdelaziz heeft gezegd „zo snel mogelijk” nieuwe verkiezingen te zullen organiseren. Al-Qaeda in de Islamitische Maghreb, een fusie van Al-Qaeda en de Algerijnse terreurbeweging GSPC, voert een religieuze oorlog tegen regeringen in de regio. In Mauretanië groeide de vrees voor de beweging de afgelopen maanden door een aanval op de Israëlische ambassade en de moord op vier Franse toeristen. Dit laatste incident leidde tot de afgelasting van de rally Parijs-Dakar. De staatsgreep in Mauretanië, de tweede in drie jaar, is veroordeeld door de internationale gemeenschap. De VS hebben de terugkeer geëist van de vorig jaar democratisch gekozen Abdallahi. De Afrikaanse Unie zegt Mauretanië te zullen schorsen als lid. De EU heeft gedreigd de geldkraan dicht te draaien.
DAG - Rumoer om polygame huwelijken
Amsterdam en Rotterdam moeten tekst en uitleg geven over de registratie van polygame of bigame huwelijken die in het buitenland gesloten zijn. De VVD in Amsterdam is 'perplex' over het inschrijven van een huwelijksvorm die volgens raadslid Robert Flos 'de gelijkwaardigheid van man en vrouw geweld aandoet' en vrouwen in een minderwaardige positie plaatst. Ook zou het de deur open zetten naar vormen van misbruik als vrouwenhandel en schijnhuwelijken. Ook in Utrecht en Rotterdam fronsen oppositiepartijen de wenkbrauwen. Zo laat de CDA-fractie van Utrecht woensdag weten met verbazing en zorg te hebben kennisgenomen van de kwestie die zaterdag door NRC Handelsblad aan het licht werd gebracht. Het CDA wil van het stadsbestuur weten hoe deze 'onverkwikkelijke zaak' in Utrecht wordt aangepakt. Dinsdag liet Marco Pastors namens Leefbaar Rotterdam al weten dat hij vragen aan het Rotterdamse college heeft gesteld over de kwestie. "Wat Nederlanders bij wet verboden is, is voor andere nationaliteiten gewoon toegestaan", zegt het raadslid, die het verder onder meer opmerkelijk noemt dat de zaak via de media naar buiten is gekomen. Pastors oogst woensdag bijval bij PvdA-raadslid Peggy Wijntuin die woensdag namens de collegepartij stelt zich zorgen te maken over deze huwelijksvorm. Ze benadrukt dat de partnerschappen weliswaar worden geregistreerd maar in Nederland geen enkele rechtsgrond hebben. Wijntuin is bang dat vrouwen in de illegaliteit verdwijnen en wil van het college weten welke instrumenten zijn toegepast om polygamie en bigamie te stoppen. De NRC schreef dat in Nederland jaarlijks tientallen polygame huwelijken worden geregistreerd, in het bijzonder in de grote steden. Het gaat om huwelijken die in landen zijn afgesloten waar polygamie niet strafbaar is, zoals Marokko. Ook mogen de betrokkenen geen Nederlander zijn, al dan niet met dubbele nationaliteit. In Nederland is veelwijverij verboden. De huwelijken staan niet geregistreerd bij het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), omdat ervan uit wordt gegaan dat deze huwelijken 'administratieve vergissingen' zijn. Na te zijn gealarmeerd door de NRC gaat het CBS inventariseren of die administratieve afboeking wel terecht is. Ook huwelijken waarbij 14-jarigen staan ingeschreven worden 'afgeboekt', lichtte het CBS in de middagkrant toe. Het statistiekbureau belooft alarm te slaan als er een 'onderkende trend' wordt blootgelegd.
De gemeente Amsterdam laat in een reactie weten dat het registreren van de betreffende huwelijken wettelijk is voorgeschreven.
DePers.nl - Homohuwelijk impopulair bij armen
Een op de vijf Nederlanders met een laag inkomen is tegen het homohuwelijk. Drie op de vijf hebben er geen moeite mee als homoparen een kind adopteren. Voor bijna de helft is elke moslim die naar Nederland komt er eentje te veel. Daar staat tegenover dat eveneens vijftig procent het generaal pardon voor illegalen omarmt. Dat zijn enkele conclusies die getrokken kunnen worden uit het Nationaal Kiezersonderzoek 2006 dat het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) woensdag heeft gepubliceerd. Het onderzoek werd gedaan rond de laatste Tweede Kamerverkiezingen in november 2006. Onder meer werden de standpunten over politieke kwesties naast elkaar gezet van kiezers met een laag inkomen en kiezers die meer verdienen. Van de Nederlanders met een inkomen boven de lage-inkomengrens is een op de zeven voorstander van een verbod op het homohuwelijk. Over het gros van de voorgelegde kwesties zijn de kiezers eensgezind, stelt het CBS vast. Zo hebben drie op de vijf er geen probleem mee als Turkije lid wordt van de Europese Unie. Ook als het gaat om het uitzenden van militairen naar Afghanistan, ontwikkelingshulp of het afschaffen van de hypotheekrenteaftrek staan de neuzen dezelfde kant op. Voor het onderzoek heeft het CBS de handen ineengeslagen met de Stichting Kiezersonderzoek Nederland. Vierduizend kiezers werden geselecteerd (oh, selectie, hoe dan en wie dan?), van wie een kleine drieduizend deelnamen aan een gesprek aan de vooravond van de verkiezingen. Aan het vervolggesprek deed 64 procent mee. De lage-inkomensgrens die het CBS hanteert, is afhankelijk van de gezinssamenstelling. In 2005 gold een inkomen van hooguit 870 euro netto per maand voor een alleenstaande als laag. Voor een duo zonder kinderen lag het normbedrag op twaalfhonderd euro. Zijn er kinderen, dan wordt de grens per kind met enkele honderden euro's verhoogd. Volgens het CBS waren er in 2005 660 duizend huishoudens, ofwel 1,4 miljoen Nederlanders, met een laag inkomen.
NOS.nl - Bevolking cynischer over politiek
Het cynisme over de politiek is de afgelopen dertig jaar gegroeid. Dat is een van de conclusies in het nationaal kiezersonderzoek van onder andere het Centraal Bureau voor de Statistiek. 42 procent is het eens met de stelling dat ministers en staatssecretarissen vooral op hun eigen belang uit zijn, 10 procent meer dan in 1977.Verder vindt 93 procent dat politici tegen beter weten in meer beloven dan ze kunnen waarmaken. In 1978 was dat 79 procent.
Uit het onderzoek blijkt verder dat een overgrote meerderheid van de bevolking vindt dat hypotheekrenteaftrek niet moet worden afgeschaft.
PAROOL - Geloof in politiek bereikt dieptepunt
We geloven steeds minder in de politiek. Dertig jaar geleden meende een kleine minderheid nog dat politici op hun woord geloofd konden worden, nu denkt bijna niemand dat meer. Dat blijkt uit cijfers van het Nationaal Kiezersonderzoek dat is gehouden rond de verkiezingen van 2006. Vandaag, vlak voor het begin van het nieuwe politieke seizoen, publiceerde het Centraal Bureau voor de Statistiek en de Stichting Kiezersonderzoek een boek gebaseerd op die gegevens. In 2006 was 93 procent het eens met de stelling dat politici 'tegen beter weten in' meer beloven dan ze kunnen waarmaken. In 1977 was dit nog bijna tachtig procent. Uit de resultaten komt naar voren dat een stem op de PVV nadrukkelijk als een proteststem moet worden gezien. Het wantrouwen in het functioneren van 'Den Haag' van PVV-stemmers is niet alleen veel groter dan gemiddeld, maar ook groter dan onder mensen die er helemaal geen been meer in zagen om naar de stembus te komen. Zowel in de kloof tussen burger en Den Haag, het vertrouwen in de democratie als het gevoel dat politici meer beloven dan ze kunnen waarmaken slaat de meter bij de PVV-kiezers veel verder uit dan bij de andere partijen én de niet-stemmers. Uit de gegevens komt ook naar voren waar kiezers het in grote lijnen over eens zijn. Er zijn grote meerderheden tegen het verbieden van het homohuwelijk en tegen het afschaffen van de aftrek van de hypotheekrente. Slechts een kwart van de PvdA-stemmers wil ervan af.
Ook verlaging van de belastingen kan op grote steun onder de stemmers rekenen. Over minderheden lopen de meningen juist ver uiteen. Vijf procent van de GroenLinks-stemmers wil een volledige stop van de komst van moslims, tegenover driekwart van de PVV-aanhang. Een meerderheid van de CDA-achterban is tegen afschaffing van de koopzondag.
GeenStijl - Heel gek: vertrouwen in politiek laag
Het vertrouwen in de politiek. Het blijft een interessant onderwerp om te onderzoeken. Lukt het de hoge heren in Den Haag nog een beetje de man in de straat te overtuigen van hun goede bedoelingen, of is het een verloren zaak? Iedereen die wel eens een verjaardag bezoekt kan u het antwoord vertellen, maar soms is het leuk een en ander ook te kunnen staven met wat gegevens van de nationale cijferverzamelaar CBS. Welnu: het vertrouwen in de politici is dramatisch laag. Maar liefst 93% van de kiezers vindt dat politici dingen beloven waarvan ze weten dat het toch nooit gaat lukken. 42% is van mening dat ministers en staatssecretarissen vooral op hun eigen belang uit zijn, tegen 32% in 1977. Wat zegt u, borrelpraat? Gelul van sukkels die zelf nooit met oplossingen komen? Fout! De betrokkenheid van burgers is namelijk groter geworden. Die betrokkenheid uit zich echter niet meer via de wijkbureautjes van PvdA, maar via het internet. Slechts 5% klopt nog aan bij een bestaande politieke partij om het land te verbeteren. De politiek is dus gewoon uit. Voorbij, kapot, zo 1848. Laat Maurice de Hond nou maar een nieuw concept verzinnen voor die democratie, dan komt alles goed.
Trouw - Tot de kilometerheffing er is, stijgt het autogebruik
Halftarief wegenbelasting voor 70.000 groene auto’s. De kilometerheffing moet het autogebruik terugdringen. Maar door andere maatregelen (onder meer de lagere aanschafbelasting) zal het autobezit én gebruik juist extra groeien. De aanloop naar de kilometerheffing leidt de komende jaren nog tot toename van het autobezit, voorspelt het Milieu- en Natuurplanbureau in onderzoek naar de milieueffecten van de plannen van minister Eurlings (verkeer). Want in combinatie met die maatregel verlaagt het kabinet een aantal belastingen en die maken het autobezit aantrekkelijker. De eerste automobilisten betalen pas in 2012 kilometerheffing en dat moet het autogebruik weer afremmen. Voor zeer zuinige auto’s is de motorrijtuigenbelasting (MRB) sinds 1 april dit jaar al gehalveerd. Dat geldt voor dieselauto’s die maximaal 95 gram CO2 per kilometer uitstoten. Voor auto’s met andere brandstoffen is de maximale uitstoot 110 gram per kilometer. Zij betalen de helft van het tarief voor personenauto’s met dezelfde massa en dezelfde soort brandstof die niet aan de eis voldoen. Dit nieuwe halftarief is in april voor circa 70.000 van de bijna 7,5 miljoen auto’s in Nederland ingegaan. De eerste maatregelen waarbij de eenmalige aanschafbelasting op auto’s (BPM) wordt overgeheveld naar de motorrijtuigenbelasting zijn ook al genomen. In vijf jaar tijd –van 2008 tot 2012– wordt een kwart van de BPM afgebouwd. Uiteindelijk verdwijnt deze helemaal in 2018. De afbouw vindt nu al deels plaats omdat bij het afschaffen van de BPM in één keer tweedehands auto’s in prijs nooit de concurrentie zouden kunnen aangaan met nieuwe auto’s waarover dan geen aanschafbelasting meer hoeft te worden betaald. Een afname van de BPM leidt echter tot een toename van het autobezit, verwachten verschillende planbureaus, en daarmee tot extra autogebruik. In 2012 nemen de CO2-emissies hierdoor met naar schatting 0,1 megaton toe vergeleken met een situatie waarin de BPM volledig zou blijven bestaan, voorspelt het Milieu- en Natuurplanbureau. Daarbij wordt niet verwacht dat de compenserende verhoging van de motorrijtuigenbelasting voor vervuilende auto’s voor positieve milieueffecten zorgt. Omdat de kilometerheffing hoger ligt op het hoofdwegennet, zal een deel van het wegverkeer aanvankelijk ook gaan omrijden via stedelijke en provinciale wegen. Vooral rond grote steden met een fijnmazig onderliggend wegennet, kunnen omrijeffecten groot zijn, meldt het rapport. Hierdoor bestaat de kans dat de mobiliteit in stedelijke regio’s als gevolg van de eerste stap naar de kilometerheffing toeneemt en de stedelijke milieukwaliteit verslechtert. Als de BPM al fiks is verlaagd en de kilometerheffing voor steeds meer auto’s is ingevoerd, wordt verwacht dat er minder kilometers gemaakt gaan worden. Mensen zullen dichter bij hun werk gaan wonen, of werk dichter bij huis zoeken, en proberen meer buiten de files om te rijden. Minister Eurlings (verkeer) en staatssecretaris De Jager (financiën) rekenen erop dat uiteindelijk in 2016 –als het systeem landelijk is ingevoerd– er 10 procent minder gereden wordt vergeleken met een situatie waarbij niet zou zijn ingegrepen. Het ministerie van verkeer benadrukt onverwacht grote neveneffecten van de afbouw van de BPM goed in de gaten te houden en de fasering van de BPM-afbouw daar eventueel op aan te passen.
[Vergroening autobelastingen begonnen: Er werd vorig jaar circa 3,6 miljard euro aanschafbelasting op auto’s betaald (BPM) en 32 miljard aan de jaarlijks terugkerende motorrijtuigenbelasting (MRB). De BPM zal volledig overgeheveld worden naar de MRB en deze laatste wordt steeds meer CO2-gerelateerd. Vanaf 2009 zullen de zuinigste auto’s al geheel zijn vrijgesteld van de wegenbelasting. Voor auto’s die veel koolstofdioxide en fijnstof uitstoten, gaat de MRB omhoog. Benzineauto’s die meer dan 240 gram CO2 per kilometer produceren, betalen vanaf 1 januari 2009 een toeslag van 110 euro per extra gram uitstoot CO2. Bij dieselauto’s ligt de drempel op 200 gram. De milieueffecten van een hogere motorrijtuigenbelasting zijn op korte termijn echter te verwaarlozen. Er zal nauwelijks minder om worden gereden. Daarom zal de MRB ook niet in zijn geheel berekend gaan worden op basis van de vervuilende uitlaatgassen. Uiteindelijk verdwijnt de MRB helemaal en zal opgaan in de kilometerheffing.] (lees de reacties)
Trouw - Ik hou echt van je, robot
Kunstmatige intelligentie, eenzame ouderen getroost door een knuffelrobot: filosoof Floridi voorspelt een  revolutie. De mens krijgt kunstmatig gezelschap. De bijbelse vraag ’wie is mijn naaste?’, krijgt een nieuw antwoord, als we Luciano Floridi mogen geloven: ’Jouw speeltje, dát is je naaste’. 

Floridi is hoogleraar filosofie in Oxford en voorzitter van een vereniging die zich bezighoudt met wijsbegeerte en informatietechnologie. Hij somt in een internettijdschrift voor filosofen een aantal moderne vormen van de bedoelde speeltjes op. Ze zijn ’kunstmatig gezelschap’. Na de Tamagotchi uit de jaren negentig kwam van dezelfde makers Primo Puel op de markt (miljoen exemplaren van verkocht). Verder heb je Nabaztag, KASPAR, Paro en Harp, het ene ding nog interactiever dan het andere. Voor het elektronische troetelei Tamagotchi moest je zorgen door knopjes te bedienen, Nabaztag is een kunstkonijntje dat mp3’s af kan spelen en oplichten als je e-mail ontvangt, KASPAR leert autistische kinderen sociale vaardigheden zoals (samen) spelen. Aan de techniek moet nog wel wat gesleuteld worden, maar de stap naar volwaardig kunstmatig gezelschap – KG – is niet meer dan een kwestie van tijd, stelt Floridi. Ze moeten taal kunnen begrijpen en zelf voortbrengen.

Om zich letterlijk en figuurlijk tussen mensen te kunnen bewegen, hebben ze sociaal inzicht nodig, moeten ze weten waar ze voor dienen, zichzelf kunnen redden en in staat zijn om te leren – tot op zekere hoogte natuurlijk, want een broodrooster hoeft niet slimmer te wezen dan een broodrooster moet zijn. Voor elk doel zijn de eisen anders. In dat opzicht verschilt Deep Blue niet van de rooster: dat computerprogramma doet waar het voor is en heel goed ook, want de schaakcomputer gaf zelfs wereldkampioen Kasparov het nakijken.

Voor de techneuten zijn de taken relatief simpel: ontwikkel die  dingen. Voor de filosoof liggen er andere, fundamenteler vragen. Floridi: „Wanneer is KG echt gezelschap? En functioneert KG beter dan een barbiepop, of dan een goudvis voor een oude-van-dagen?” Met een barbiepop is het slecht communiceren, met een vis ook. Maar de band met pop en vis kan sterk zijn – dus waarom niet ook met je robotje? Of is dat moreel gesproken fout, vraagt ethicus Floridi zich af. En waarom zou de affectie voor je KG minder waard zijn dan voor je echte huisdier? Volgens Floridi is de scheidslijn flinterdun, de Franse filosoof Descartes beschouwde dieren al als machines. De omkering ervan ligt dan voor de hand.

Voor de Italiaans-Britse filosoof is de beantwoording van dergelijke vragen van groot belang. Zonder grondig nadenken over de verhouding mens-machine staan we met onze mond vol tanden nu de vraag zich voordoet of we eenzame verpleeghuisbewoners een deel van hun affectieve behoeften mogen laten bevredigen met een geavanceerde variant van de Tamagotchi. Robothuisdieren  vervullen nu al gezelschapstaken bij dementerende bejaarden. Die praten ertegen en knuffelen ze.Floridi voorziet grote maatschappelijke gevolgen van de opkomst van KG. Alleen al in de Verenigde Staten gaan er tientallen miljarden euro’s per jaar om in de huisdierensector. Dat zou wel eens flink kunnen veranderen, of verschuiven naar een nieuwe sector: die van de emotionele elektronica in kunstpoedels en voedsel- en poepvrije streelpoezen. De KG’s gaan ons een nieuwe revolutie inslepen, voorspelt Floridi, de vierde revolte op rij. Ze hebben allemaal betrekking op de plaats en het zelfbeeld van de mens. Die leerde eerst dat hij niet het middelpunt van de kosmos vormde (copernicaanse revolutie), vervolgens dat we niet zo verschrikkelijk veel verschillen van de dieren (darwiniaanse revolutie) en tenslotte dat we onszelf eerder een raadsel zijn dan het kraakheldere wezen waar Descartes de mens voor hield (freudiaanse revolutie).

Aan de vierde revolte beginnen we langzaam te wennen, stelt Floridi. Die bestaat in het besef dat we allemaal inforgs zijn, informatie-organismen die niet fundamenteel anders zijn dan kunstmatige objecten die hebben leren leren, spreken, reageren. De revolutie zal zonder bloedvergieten verlopen, het is alleen een kwestie van wennen, schat Floridi. En dan gaan we ervan houden ook, want we genieten en profiteren van de KG. Maar dan moeten we wel af van de gedachte dat ’natuurlijk’ beter is dan kunstmatig. Floridi is ervan overtuigd dat een volgende generatie bij de bijbelse vraag ’wie is mijn naaste?’ niet meer per se aan een mens denkt.

Kun je vreemdgaan met een robotminnaar?

Intieme relaties aangaan met een machine? Volgens de Brit David Levy is het geen toekomstmuziek maar nu al gaande, zei hij in Trouw. Levy promoveerde in 2007 in Maastricht op een onderzoek naar robots. Die kunnen menselijke lust bevredigen (’sexbots’, al in zwang in Japan en Zuid-Korea). Goed voor de hygiëne, en een wapen tegen de oprukkende vrouwenhandel. Net als Floridi ziet Levy (’Ik ben robo-ethicus’) fundamentele filosofische vragen opdoemen. Zoals: Als je een sexbot én een menselijke partner hebt, pleeg je dan overspel? Kun je echt verliefd worden op een machine? Levy denkt van wel. En: wat is de status van een robot met kunstmatige intelligentie en mechanisch bewustzijn? Krijgt die stemrecht?

Luciano Floridi bedacht de  inforg en de infosfeer

Luciano Floridi (1964) heeft het begrip ’infosfeer’ gemunt. Het is een variatie op de biosfeer, een ruimte waarin de mens als inforg (ook een bedenksel van Floridi) leeft, naast en met andere informatieorganismen. Onze generatie is nog ’digitaal migrant’, de volgende leeft, denkt, werkt als ’digitaal inheems’ in deze infosfeer. Wie langer online is dan slaapt, is inforg, zegt Floridi, en zodra er ’virtuele activa’ verhandeld worden (zoals in Second Life het geval is), is de infosfeer al begonnen.
Die brengt verschillende wijsgerige problemen met zich mee. Floridi heeft er in een artikel uit 2004 achttien opgesomd, waaronder:
’het elementaire probleem: wat is informatie?’,  ’hoe krijgen gegevens betekenis en worden ze waarheid’, ’kun je natuurlijke intelligentie in niet-biologische zaken invoeren’, ’wie controleert de informatie als we alleen maar inforgs zijn’ en: ’heeft computerethiek een filosofische basis’.

Luciano Floridi's artikel over de nieuwste revolutie

Over infosfeer en inforgs

De achttien wijsgerige problemen over de infosfeer

Artikel filosofie en computers (Engelstalig, met Floridi)